Dysfunkcje integracji sensorycznej u dzieci autystycznych

Wg Ayers (1991) charakterystyczne objawy dysfunkcji procesów integracji sensorycznej u dzieci autystycznych przypominają zaburzenia występujące u dzieci dyspraktycznych (tj. dzieci z problemami związanymi z planowaniem motorycznym). Mają one problemy z lokalizacją bodźca czuciowego, planowaniem ruchu i naśladowaniem ruchu.

Problemy dotyczące niewłaściwych procesów sensorycznych u dzieci autystycznych to:

Dysfunkcja w zakresie rejestracji bodźców wejściowych.

Dzieci autystyczne najczęściej nie zauważają bodźców słuchowych i przedsionkowych. Niektóre dźwięki są przez nie pomijane, a niektóre wywołują zbyt silne reakcje. Unikają wrażeń wizualnych, mają bardzo ograniczony kontakt wzrokowy, patrzą przez ludzi, koncentrują wzrok na detalach, liniach i dość często używają widzenia peryferycznego. Również często występują u nich problemy z rejestracją wrażeń smakowych  i węchowych, niekiedy dziecko nie reaguje nawet na silne zapachy, ale częściej jest nadwrażliwe na zapach, czasami poszukuje intensywnych zapachów i smaków.

Typowy dla dzieci autystycznych jest brak reakcji na bodźce bólowe, kiedy prezentują zachowania autoagresywne, tj. gryzienie się, szczypanie, uderzanie głową o ściany, rożne przedmioty.

Zaburzenie modulacji danych wejściowych

Dotyczą głównie bodźców przedsionkowych i dotykowych. Objawia się to niepewnością grawitacyjną i nadwrażliwością dotykową. System nerwowy nie potrafi uruchamiać procesów pobudzania i hamowania informacji na tyle właściwie, aby reakcja ruchowa była dostosowana do siły i rodzaju bodźca. Każda zmiana wywołuje zachwianie poczucia bezpieczeństwa. Dziecko ma poczucie utraty kontroli nad docierającymi do niego bodźcami zewnętrznymi. Ponieważ występują trudności z odbiorem i modulacją bodźców słuchowych, utrudniona jest percepcja mowy.

Zakłócenie uruchamiania procesów motywacyjnych

Części mózgu odpowiedzialne za uruchamianie działania pracują u dzieci autystycznych niewłaściwie, dotyczy to rejestracji bodźców, co w konsekwencji zakłóca tworzenie pełnego pojęcia przedmiotu oraz ocenę potencjalnych możliwości wykorzystania wielu rzeczy. Praca mózgu związana z uruchamianiem motywacji do działania jest zależna od mechanizmów rejestrowania bodźców i uwagi na dochodzące informacje ze środowiska. U dzieci autystycznych często występuje osłabienie mechanizmów motywacyjnych, co powoduje nie rozwijanie się prostych aktywności w bardziej złożone formy zachowań. Dziecko koncentruje się na prostych, powtarzających się czynnościach, bo zadania bardziej skomplikowane są trudniejsze do kontrolowania. Kontrola jest tu rozumiana jako możliwość wyobrażenia sobie znaczenia przedmiotów i następstw wydarzeń. Szczególnie dotyczy to doświadczeń nowych.

Nieprawidłowe przetwarzanie danych sensorycznych powoduje, że dziecko autystyczne:

• ma trudności z szybkim tworzeniem wzrokowej reprezentacji obiektu
• nie rozwija prawidłowo schematu ciała
• ma kłopoty z wyobrażeniem sobie potencjalnych możliwości wykorzystania przedmiotu
• jest niechętne do angażowania się w celowe aktywności
• odmawia wykonywania nowych aktywności, nie odczuwając przyjemności w sytuacjach innych niż wcześniej poznane, ma ograniczoną ciekawość poznawcza i naturalną eksplorację otoczenia, chęć do eksperymentowania, co w rezultacie osłabia interakcje ze środowiskiem.